Dziedzictwo Borowiackich Szlaków

Oferta dobrze oznakowanych, ciekawych miejsc, które same przyciągną odwiedzających – bez użycia odstraszających znaków nakazu i zakazu – powstaje w ramach projektu „Borowiackie Szlaki”, którego celem jest „kanalizacja ruchu turystycznego w Rezerwacie Biosfery Bory Tucholskie”, czyli zachęcenie turystów, by poruszali się po przygotowanych dla nich ścieżkach, omijając najbardziej chronione miejsca.

Zaproszenie do udziału w szkoleniu i warsztatach ukazało się w prasie lokalnej (Tygodnik Tucholski, Gazeta Pomorska) oraz w internecie (na stronach Starostwa Powiatowego, na portalu organizacji pozarządowych oraz w wielu innych serwisach). E-mail otrzymały samorządy lokalne, nadleśnictwa, przedsiębiorcy z branży turystycznej, organizacje pozarządowe, park narodowy, park krajobrazowy, instytucje kultury, lokalna szkoła wyższa oraz media regionalne. Ze szkolenia, oprócz pracowników Starostwa Powiatowego w Tucholi oraz Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy (odpowiedzialnej za późniejszą realizację tablic terenowych) skorzystali przedstawiciele wiosek tematycznych (Ptasiej i Górniczej), gospodarstw agroturystycznych, Borowiackiego Towarzystwa Kultury, Towarzystwa Miłośników Ziemi Cekcyńskiej, Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, wydawnictw zajmujących się tematyką Borów Tucholskich, Nadleśnictwa Woziwoda, Gminy Cekcyn, Gminy Śliwice i Gminy Tuchola. Są to osoby na co dzień zajmujące się realizacją inwestycji dotyczących ruchu turystycznego w Borach Tucholskich lub z jego obsługą oraz osoby zajmujące się aktywną ochroną przyrody.

Pierwszego dnia, w szerokim gronie, uczestnicy poznali ideę „interpretacji dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego dla potrzeb turystyki i aktywnej ochrony przyrody”, czyli: jak chronić dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe, jednocześnie zachwycając nim szeroką rzeszę turystów. Na przykładach dobrych praktyk z całego świata (USA, Gruzja, Walia, Niemcy) omówione zostały praktyczne zastosowania metody interpretacji, pozwalające wzmocnić i utrwalić wrażenia z podróży, dodając do nich zrozumienie lokalnej kultury lub zjawisk przyrodniczych. Sporo czasu poświęcono pokazaniu, że nawet przy niewielkim budżecie warto systematycznie zaplanować działania i konsekwentnie realizować plan. Teoria przedstawiona przez eksperta połączona została z żywą dyskusją o możliwościach przeniesienia idei interpretacji na teren Borów Tucholskich. Dyskutowano o tym, do kogo jest lub powinna być skierowana oferta (grupy docelowe) oraz co warto wyeksponować i „zinterpretować” dla turystów (analiza zasobów).

Po wstępnym szkoleniu przyszedł czas na praktyczne zastosowanie metod interpretacji, które grupa lokalnych ekspertów przyswajała sobie podczas warsztatów. Podstawą była „wizja lokalna”: odwiedzenie większości miejscowości objętych projektem, rozmowy z ich mieszkańcami i gospodarzami. Nieocenioną pomocą okazali się spotkani na miejscu: nadleśniczy, lokalny przewodnik turystyczny, sołtys, wydawca literatury regionalnej  czy zapalony myśliwy – osoby, które na co dzień z pasją zajmują się historią oraz rozwojem regionu. Ich wiedza znacznie wykracza poza wiedzę książkową, poszerzając ją o fascynujące opowieści i lokalny koloryt.

Druga część warsztatów, przewidziana na 10-14.09 br., poświęcona będzie poznawaniu zasad tworzenia tekstów ciekawych dla turystów, planowaniu podstaw jednolitego standardu typu Corporate Design dla Borów Tucholskich oraz projektowaniu tablic terenowych, które w ramach projektu „Borowiackie Szlaki” staną w 21 lokalizacjach na terenie Rezerwatu Biosfery UNESCO Bory Tucholskie. Rozmieszczone wzdłuż szlaku „Trzech Akweduktów” tablice opowiedzą historię człowieka w otoczeniu dzikiej przyrody, zagospodarowującego ją przy użyciu zdobyczy techniki. W Gminie Śliwice każda z dziesięciu lokalizacji przedstawi jeden z aspektów kultury borowiackiej, w Trzebcinach przypomnimy o przebiegającym przez nie Szlaku Napoleońskim, a Nadolna Karczma opowie o rzece Brdzie. Podstawą do interpretacji będą pozyskane na warsztatach, w internecie i w literaturze fachowej informacje.

Praktyczną realizacją projektu zajmuje się Instytut Gospodarki Turystycznej i Geografii Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy. Nadzór nad dalszymi pracami sprawować będzie także Patrick Lehnes – realizator wielu międzynarodowych projektów dotyczących interpretacji, członek kilku międzynarodowych organizacji oraz przedstawiciel stowarzyszania branżowego „Interpret Europe”, zrzeszającego europejskich ekspertów z dziedziny interpretacji. Dalszy udział przedstawicieli lokalnych władz i lokalnej społeczności jest kluczowy, zarówno ze względu na to, że ich wiedza na temat lokalnego dziedzictwa często przewyższa wiedzę ekspertów, jak i na to, że to ich kompetencje będą decydowały o tym, czy po zakończeniu projektu wprowadzone metody „przyjmą się” na lokalnym gruncie.

Projekt „Borowiackie Szlaki”, oprócz ochrony przyrody i kultury Borów Tucholskich, ma bowiem na celu transfer stosowanych na świecie dobrych praktyk do naszego kraju – tak, by kolejne projekty tego typu mogli realizować już polscy specjaliści, opierając się na krajowych wzorcach.

Przygotował Wydział Promocji i Sportu